سرمایه گذار فرشته و سرمایهگذارخطرپذیر دو فاز مختلف سرمایهگذاری هستند که سرمایهگذاران با توجه به روش سرمایهگذاری خود در آن فاز سرمایهگذاری میکنند.
سرمایهگذار فرشته (Angel Investor)
سرمایهگذاران فرشتگان افرادی هستند که تمایل دارند روی استارتاپها سرمایهگذاری کنند. این اشخاص معمولا در فازهای اولیه (فاز هسته) سرمایهگذاری میکنند. سرمایه گذار فرشته شخصی است با سرمایهی خالص بالا و از سرمایهی شخصیِ خود برای سرمایهگذاری استفاده میکند و برای این امر تنها به تصمیمات خود متکی است. هر سرمایهگذار فرشته در حوزهی خاصی از کسب و کار فعال است و میزان سرمایهگذاری آنها معمولاً مبالغی بین ۴۰ میلیون تا ۲ میلیارد تومان میباشد. همچنین بهواسطهی سندیکاها این مبالغ تا ۸ میلیارد تومان نیز میرسد. سرمایهگذاران فرشته بهدنبال رسیدن به اهداف سرمایه گذاریِ خود در پروسهای ۳ تا ۸ سالهاند. سرمایه گذاری فرشته یکی از مهمترین منابع سرمایهگذاری در استارتاپها و کسب و کارهای نوپاست. ازآنجاییکه بیشتر سرمایهگذاران فرشته بهصورت شخصی سرمایه گذاری میکنند، تعیین مبلغ دقیق سرمایهگذاری تااندازهای دشوار است.
شرکتهای سرمایهگذاری خطرپذیر (Venture Capital)
سرمایهگذاران خطرپذیر آن دسته از سرمایه گذارانی هستند که با تقبل مخاطرات قابل محاسبه و یا غیر قابل محاسبه، فعالانه با کارآفرینان همراه شده و با هدف کسب سود نقاط ضعف آنها را پوشش می دهند. سرمایه گذاری خطرپذیر فعالیت حرفهای است که بیشتر از طریق صندوقها یا شرکتهای سرمایهگذاری خطرپذیر انجام میگیرد. سرمایهگذاران خطرپذیر اغلب زمانی وارد سرمایهگذاری در یک شرکت میشوند که آن شرکت قبلاً یک یا دو دوره توسط فرشتگان کسب و کار تأمین مالی شده و محصول یا ایده آن، تستهای بازار را با موفقیت پشت سر گذاشته و به دنبال تأمین مالی جهت تولید و بازاریابی است.
سرمایه گذاری فرشته با سرمایه گذاری خطر پذیر (VC) از بسیاری جهات متفاوت است. یکی از مهمترین دلایل این تفاوتها این است که در روش خطر پذیر، سرمایه گذاری از طریق مبالغ مدیریت شدهای صورت میگیرد که منشأ محرمانه یا عمومی دارند. مدیر سرمایهدار خطرپذیر، پول را بهنمایندگی از صندوقی سرمایه گذاری میکند که سودآوری و بازگشت آن سرمایه در آینده تضمین شده باشد لذا سرمایه گذاریهای کمتری در مراحل اولیهی تأسیس کسبوکارها انجام میشود. اما فرشتگان سرمایهی لازم برای شروع و رونق کسبوکارهای تازه تأسیس را در اختیار آنها قرار میدهند، آنهم در شرایطی که روش VC از عهدهی این کار برنمیآید.
در ادامه به مهمترین تفاوتهای بین فرشته ها و سرمایه گذاران خطر پذیر اشاره خواهد شد:
۱. سرمایهگذاران فرشته از محل پول خود سرمایه گذاری می کنند در حالیکه سرمایهگذاران خطر پذیر از پول مردم سرمایه گذاری می کنند.
به طور کلی فرشته ها به میزان کمتری از سرمایه گذاران ریسک پذیر سرمایه گذاری می کنند. در صورتی که استارت آپی به دنبال یک میلیون دلار یا کمتر باشد، سرمایه گذار فرشته بهترین گزینه برای آن می باشد. از آن جا که سرمایه گذاران ریسک پذیر با پول تعداد زیادی سرمایه گذار سرمایهگذاری میکنند، به طور کلی نسبت به فرشتگان هم سرمایه گذاری های بزرگ تری ایجاد می کنند.
۲. تفاوت در مقادیر مختلف سرمایه گذاری
سرمایه گذاران فرشته معمولاً بین ۲۵۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ دلار از پول خود را سرمایه گذاری میکنند، هر چند گاهی اوقات این مقادیر می تواند بیشتر یا کمتر باشد. اما سرمایهگذاران خطر پذیر به طور متوسط ۷ میلیون دلار در یک شرکت سرمایه گذاری می کنند. تفاوت سرمایه گذار فرشته و خطرپذیر در مقادیر سرمایه گذاری آنها مشخص است.
۳. مسئولیت و انگیزههای متفاوت
یکی از مهمترین مسئولیتهای سرمایهگذاران فرشته ارائه پشتیبانی مالی است. اما در کنار آن درخواستهای مشاوره و یا معرفی به مخاطبین مهم را نیز پاسخگو هستند. آنها اجیاری برای این انجام کارها ندارند. سطح مشارکت آنها بستگی به خواسته های شرکت و تمایلات خودشان دارد.
اما در مقابل یک سرمایه گذار خطر پذیر به دنبال محصول یا خدمات قوی است که دارای مزیت رقابتی قوی، تیم مدیریت با استعداد و یک بازار بالقوه وسیع است. علاوه بر این یک سرمایه گذار خطر پذیر برای کمک و راهنمایی به مدیران ارشد اجرایی باید در دسترس باشند. هدف از انجام این کارها کمک به شرکت برای داشتن در آمد بیشتر و عملکرد موفق تر است.
۴. سرمایه گذاری سرمایه گذاران فرشته در شرکت های تازه کار
سرمایهگذاران فرشته در شرکت های نوپا، وظیفهی تأمین مالی و ورود به بازار اولیه را بعهده دارند. در واقع در زمان راه اندازی شرکت، وجوهی که سرمایهگذار فرشته فراهم می کند می تواند در عملکردآنها نقش عمدهای ایفا کند.
اما یک سرمایه گذار خطر پذیر پس از توافقات اولیه، بودجه لازم را برای توسعه و رشد در اختیار شرکت قرار میدهد.
۵. تفاوت در مدیریت اوضاع
سرمایه گذاران خطر پذیر تقریباً همیشه تمایل دارند تا گروه مدیریتی خود را در کسب و کار شما جای دهند و نسبت به سرمایه گذار فرشته باید میزان بیشتری از کنترل اوضاع کسب و کار خود را در اختیار آن ها قرار دهید
۶. تفاوت در میزان تعهد
نگاهی به آمار نشان میدهد که سرمایهگذاران فرشته نسبت به سرمایه گذاران ریسک پذیر تعهد بیشتری به کسب و کار های نوپا دارند و یا به زبان ساده تر تمایل آن ها برای کمک به این شرکتها در رسیدن به موفقیت بیشتر است. در واقع فرشتگان می خواهند در سرمایه گذاری که انجام می دهند، پول سازی کنند و توقع دارند نرخ بالای بازدهی را هم داشته باشند.